Technologie en Brainport

Techniek is van groot belang voor de kinderen in de Brainportregio. Maar dat betekent nog niet dat de vakken die hiermee samenhangen alleen geschikt zijn voor de scholieren met een technisch profiel. Het Strabrecht College heeft met het vak Brainport & Wetenschap de brug geslagen naar alle leerlingen.

Robbert Kluijtmans is afkomstig van Philips, waar hij onder meer aan software en mechatronica heeft gewerkt. Als docent natuurkunde heeft hij vanuit vak Algemene Natuurwetenschappen een vak gebouwd dat geschikt is voor leerlingen van alle profielen. Er is een sterke relatie met de buitenwereld en de focus ligt op het aanleren van 21ste eeuwse vaardigheden als presenteren, onderzoeken en ontwerpen. Zo krijgen ze meteen ook de ideale voorbereiding op het profielwerkstuk in klas 5. “Ze leren vaardigheden die ze heel hard nodig hebben in hun latere leven. Presenteren, samenwerken, openstaan voor creativiteit, gerichtheid op de buitenwereld, onderzoek doen, bewustwording van het feit hoe belangrijk technologie is in ons leven.”

“Rond 1998 is het vak Algemene Natuurwetenschappen landelijk verplicht gesteld voor vwo en havo. Vanaf 2007 was de landelijke verplichting voor havo verdwenen. Voor het vwo is de landelijke verplichting er pas twee jaar geleden van afgegaan. Veel scholen hebben die uren daarop verdeeld over andere vakken, maar voor ons was dat een mooi moment om er iets anders mee te doen. We hadden dat vak inmiddels al zo gemoderniseerd dat het maar een kleine stap was richting “Brainport & Wetenschap”, de huidige invulling.

Het vak is dan wel ontstaan uit ANW, maar er zijn grote verschillen. Meest belangrijk: we willen ook leerlingen van de niet-technische profielen iets goeds aanbieden. Pure natuurwetenschap is er uitgehaald, maar de W van wetenschap zit er nog steeds volop in, zoveel mogelijk vanuit een Brainport-perspectief op de wereld. B&W is de voorbereiding op het wetenschappelijke onderwijs en dat doen we door de specifieke vaardigheden die daarvoor nodig zijn – de 21ste eeuwse vaardigheden dus – al volop te oefenen. Ze leren presenteren, ze onderzoeken, ze ontwerpen; en dat alles telkens op andere manieren en met andere thema’s.

Het vak is er dus voor alle profielen, maar het gaat wel vooral over de positie van technologie in de samenleving. Dat raakt namelijk alle profielen, iedereen heeft te maken met technologie, of je nu wilt of niet. We dwingen ze om over dilemma’s na te denken, bijvoorbeeld door over een bepaald onderwerp te stemmen. Ben je voor of tegen schaliegas, voor of tegen zendmasten? Dat stemmen kan natuurlijk pas na grondig vooronderzoek.

Er zijn elk jaar drie vaste thema’s: gezondheidszorg, duurzaamheid en ruimtevaart. Per thema formuleren we een reeks kernvragen, waarover dan onderzoek plaatsvindt. Want een eigen mening kun je pas vormen als je die goed kunt onderbouwen. Heel belangrijk daarbij is dat de leerlingen uitzoeken wat er in onze eigen regio gebeurt met dat specifieke thema. Natuurlijk zijn er ook gewone lessen, gedeeltelijk met gastdocenten, maar ze moeten ook zelf gaan kijken bij de universiteit, bij bedrijven, de overheid. En uiteindelijk hun bevindingen presenteren.

Voor die slotpresentaties beoordelen ze elkaar, en ik neem die gegevens mee als advies voor mijn eindoordeel. Belangrijk daarbij is dat de cijfers alleen betrekking hebben op hun vaardigheden, er zijn dus geen proefwerken over feiten.

Sinds we dit vak hebben omgegooid in B&W is het veel activerender geworden en dat bevalt eigenlijk iedereen. Als lid van de commissie Wetenschapsoriëntatie van de landelijke vereniging van docenten natuurwetenschappelijke vakken (NVON) zie ik ook hoe andere scholen met de opvolging van ANW zijn omgegaan, en hoe hier kennis gedeeld kan worden. Vanzelfsprekend deel ik in die commissie onze bevindingen en hoe we het hebben aangepakt. Het effect daarvan begint al zichtbaar te worden, maar het kan nog veel beter. Ook binnen Brainport delen we onze ervaringen, bijvoorbeeld via het Kennisfestival. Ook neem ik samen met andere docenten, medewerkers van Brainport Development en Philips deel aan het Docent Ontwikkelteam van TRIZ. Dat is een methode om creatieve oplossingen te bevorderen.

B&W is ook de ideale voorbereiding voor het eigen profielwerkstuk in de vijfde klas. Wat zijn goede onderzoeksvragen, hoe doe je aan bronvermelding, en dan tot slot mini-profielwerkstuk als oefening. Dat mini-werkstuk wordt zeer gewaardeerd, ze kunnen er echt wat mee voor het jaar erna.

Dankzij B&W ontwikkelen onze leerlingen vaardigheden die ze heel hard nodig hebben in hun latere leven. Presenteren, samenwerken, openstaan voor creativiteit, gerichtheid op de buitenwereld, onderzoek doen, bewustwording van het feit hoe belangrijk technologie is in ons leven. We blijven het dan ook verder doorontwikkelen en wie weet vinden we ook nog een manier om een variant voor de havo te maken.”

Download

Groeiboek

Het doel van dit boek is om deze ervaringen en kennis overdraagbaar te maken, zodat meerdere scholen hiervan gebruik kunnen maken.

Door kennis te delen en voort te bouwen op elkaars kennis, kun je als Brainport Scholen efficiënter werken.

Download Groeiboek