Verdieping dankzij YouTube

Het complete geschiedenis-programma voor havo- en vwo-bovenbouw heeft hij inmiddels op YouTube staan. Het monnikenwerk van Joost van Oort helpt niet alleen zijn eigen klassen, maar ook die van heel veel collega-docenten in het land. “Het was voor mij dé manier om weer wat meer tijd voor verdieping te creëren.”

Geschiedenis gaat niet alleen om de jaartallen, maar juist om het analyseren en evalueren, historisch kunnen redeneren. Om daar meer tijd voor vrij te maken in de lessen, heeft Joost van Oort de grote lijn van de geschiedenis ‘gevangen’ in zelfgemaakte video’s die hij op YouTube heeft gepubliceerd. Ze vormen de rode draad in de lessen; de basis die de leerlingen kunnen gebruiken om precies te weten wat ze moeten kennen voor de proefwerken en examens. De video’s zijn inmiddels zo populair dat menig geschiedenisdocent er zijn lessen op heeft afgestemd.

Interview

“Een jaar of zes geleden liep ik op school tegen twee problemen aan. Ten eerste merkte ik dat ik in de lessen steeds minder tijd kreeg voor de noodzakelijke verdieping. Zeker voor de havo bovenbouw zat het programma zo vol dat dat me begon te frustreren. Ten tweede besloot de school toen om de topsportleerlingen uit de reguliere klassen te halen omdat dat niet meer goed werkte. Zij kregen vanaf toen onderwijs in een aparte ruimte, waarbij wij als vakleerkrachten slechts ondersteunend konden zijn, met hoogstens een keer per week een contactuur.

“Je kunt voor ieder vak en op elk niveau wel video’s op YouTube terugvinden.”

Al snel kwam ik tot de conclusie dat aan beide kanten de oplossing zou kunnen liggen in het aanbieden van een rode draad met de highlights. Een collega suggereerde toen om die op video te zetten, zelf had ik daar nog niet aan gedacht. Inmiddels ben ik geen uitzondering meer, je kunt voor iedere vak en op elk niveau wel video’s op YouTube terugvinden. Ik was wel een van de eersten. En een beetje een uitzondering blijf ik ook omdat ik als een van de weinigen het monnikenwerk – want dat is het als je doel is om de hele bovenbouw havo-vwo online te krijgen – heb volgehouden. Anderen zie je eerder afhaken.

Voor de buitenwacht zijn de video’s natuurlijk het meest zichtbaar. Maar voor mij vormen die de basis, het gaat om de hele lessen. Dankzij de video’s krijg ik nu meer tijd om op bepaalde onderdelen de diepte in te gaan. Voor die rode draad kan ik altijd weer verwijzen naar de video, maar geschiedenis gaat om meer dan pure jaartallen en feiten. Je moet ook kunnen analyseren en evalueren, historisch kunnen redeneren. Daar hebben we heel veel tijd in gestoken, daar blijven we mee bezig. Die video’s bieden daarbij een basis waardoor je als leerling helemaal zelfstandig er doorheen kunt lopen. Blijft natuurlijk staan dat je als docent – misschien wel meer dan voorheen – aansprekende lessen moet bieden.

De leerlingen hebben boeken en video’s, maar de leerdoelen, vanuit de exameneisen, zijn altijd leidend. Die bepalen wat je moet kennen en daarmee gaan we aan de slag; hoe dat gebeurt is aan de leerling: die kan de video’s gebruiken, of de lesboeken, of allebei, als die leerdoelen maar binnen komen.

Inmiddels hebben mijn video’s een behoorlijke vlucht genomen. Dat zie je niet alleen aan het aantal views, soms honderdduizenden per onderwerp, maar ook aan het feit dat ze op veel andere scholen ook worden aangeboden. Ik moet dus niet per ongeluk een video gaan deleten, want dan breng ik behoorlijk wat collega’s in de problemen.

“Ik geloof erg in het delen. Dat is het mooie van deze tijd.”

In het begin had ik geen idee van YouTube. Ik wilde eigenlijk de video’s in de eigen leeromgeving plaatsen, maar kwam er al gauw achter dat dat niet zo handig was: je moest wel erg veel klikken voordat je bij zo’n video aankwam en op mobiel was het nauwelijks bruikbaar. YouTube leek toen het beste alternatief. Ik kwam er ook toen pas achter dat je kon kiezen tussen openbaar en afgeschermd. Ik hoefde daarover niet lang na te denken. Dat werd openbaar, want misschien heeft iemand anders er dan ook nog wat aan. Ik geloof erg in het delen. Dat is het mooie van deze tijd. Natuurlijk zit er dan af en toe wel eens een typische negatieve internet-opmerking in de comments bij, maar over het algemeen zijn de reacties heel positief.

Aan reclame heb ik eigenlijk nooit gedaan. Ja, behalve dan in mijn eigen lessen en af en toe een workshop waar ik voor word uitgenodigd. Wel heb ik er op een gegeven moment een Facebookpagina bij gemaakt, zodat ik alle vragen over de video’s op één plek kon verzamelen.

De enige gevoeligheid waar ik af en toe mee te maken heb, is de manier waarop mijn video’s bij collega’s van buiten onze school binnenkomen. Soms krijgt zo’n docent een vraag in de klas van een leerling die mijn video al heeft gezien en dan de docent wijst op een tekortkoming of zo, dat is natuurlijk wel lastig soms. Maar het heeft er simpelweg mee te maken hoe je die video’s ziet. Het is een hulpmiddel, doe ermee wat je wilt, maar weet in elk geval dat veel leerlingen het fijn vinden.

Bij geschiedenis hebben nu heel mooie basis staan waarmee we onderwijs kunnen inrichten. Volgende stap zou zijn om ook beter digitaal te kunnen toetsen. De leerlingen weten wat ze moeten doen, maar hoe komen ze erachter waar ze staan? Zou er een digitaal hulpmiddel zijn zodat een leerling zelf kan meten hoe hij er voor staat? Tot nu toe is het vooral eenrichtingsverkeer, er zou wat meer wisselwerking in kunnen komen.

De achterliggende gedachte voor alles wat ik doe is en blijft de leerlingen te stimuleren op hun eigen manier, in hun eigen tempo, met de stof bezig te laten zijn . Ik wil ze zeggen dat zij er niet voor mij zijn, maar ik voor hen. Ik kan ze helpen bij hun studie, ik wil mij en mijn collega’s echt niet overbodig maken, maar ze moeten het vervolgens wel zelf doen.”

Download

Groeiboek

Het doel van dit boek is om deze ervaringen en kennis overdraagbaar te maken, zodat meerdere scholen hiervan gebruik kunnen maken.

Door kennis te delen en voort te bouwen op elkaars kennis, kun je als Brainport Scholen efficiënter werken.

Download Groeiboek