Oplossingsmethodiek via Duitse les
Een taal leren kan door woordjes in je kop te stampen en je de grammatica eigen te maken. Maar via het leren van een taal kun je ook andere doelen bereiken. Susanne Buck bewijst dat met haar TRIZ-lessenreeks. Tijdens het verklaren van Duitse teksten, leren haar leerlingen ook begrijpen hoe TRIZ ze in hun verdere leven kan helpen om oplossingen te vinden voor bepaalde dilemma’s.
TRIZ is een Russische afkorting waarvan de letterlijke vertaling “de theorie van vindingrijke probleemoplossing” luidt. Op het Jan van Brabant College wordt deze methodiek toegepast tijdens de lessen Duits van Susanne Buck. Ze slaat er twee vliegen in een klap mee: de leerlingen leren een methodiek om creatieve oplossingen te vinden voor zo’n beetje elk dilemma dat ze tegen kunnen komen, zonder de normale Duitse lessen te verstoren. “Ze kunnen daar dan ook later gebruik van maken tijdens studie of beroep, of bijvoorbeeld bij een sollicitatie.”
Interview
“Wie denkt dat de beginselen van Brainportscholen alleen toepasbaar zijn op de beta- of techniekvakken, heeft het echt mis. Er is ook vanuit het Duits veel mee te doen. De vorm waarvoor ik heb gekozen is die van TRIZ, een methodiek die helpt om dilemma’s op te lossen. Vaak gaat het om problemen uit de beroepswereld, maar eerlijk gezegd pas ik het ook vaak bij mij thuis toe. Elk dilemma kun je ermee aanpakken: ik wil het ene, maar krijg ik dan het andere niet? Hoe ga je daarmee om? Het is creatief, maar je hoeft niet zelf creatief te zijn. Veel internationale bedrijven gebruiken het en ook Philips heeft er al jaren mee gewerkt. Het is uitgevonden door een Rus die bij een octrooibureau werkte. Hij zag gemeenschappelijke dingen in de aanvragen die hij kreeg en bedacht daar een structuur van ruim 200 vaste oplossingen bij. Later is dat teruggebracht tot 40 en ik werk nu in de lessen met 10 oplossingen, dat is wat hanteerbaarder. Doel is dat als de leerlingen een TRIZ-lessenreeks hebben gehad, ze daar dan ook later gebruik van kunnen maken tijdens studie of beroep. Of dat ze bij een sollicitatie kunnen aangeven dat ze bedreven zijn in deze methodiek, dat helpt altijd.
“Hak jouw product in kleine stukken die er allemaal hetzelfde uitzien.”
Hoe het precies werkt kan ik het beste duidelijk maken met een simpel voorbeeld. Er zijn dus 10 verschillende basis-oplossingen, die je kunt loslaten op jouw specifieke probleem of dilemma. Stel, een chocoladebedrijf wil een nieuw product. Een van de 10 oplossingen is dan: “hak jouw product in kleine stukken die er allemaal hetzelfde uitzien”. Voor de chocolademaker kan dat betekenen dat ze met hagelslag gaan komen. Of neem het leven in een stad, elke dag staan er files in de straten, maar je moet wel van A naar B. Dan zou je de oplossing kunnen pakken die zegt dat je een tweede manier voor hetzelfde fenomeen moet gebruiken. In dit geval regel je het vervoer niet door de straat maar met een metrolijn.
“Dat is precies de kracht van TRIZ: de oplossingen bestaan al”
Natuurlijk klinkt dat eenvoudig omdat het hier voor de hand liggende oplossingen zijn, we kennen ze namelijk al. Maar dat is precies de kracht van TRIZ: de oplossingen bestaan al. Je hoeft ze niet opnieuw te bedenken. Je moet ze alleen op jouw specifieke situatie toepassen. De leerlingen maken eerst uitgebreid kennis met de 10 oplossingen. Dat begint heel algemeen: hoe los je nu iets op? Nou, gewoon door te doen, meestal niet door gestructureerd na te denken. Daar hebben we dan oefeningen bij, met teksten die ze moeten verklaren. In het Duits allemaal. Dan buigen we ons over de 10 oplossingen en gaan daar mee aan de slag. We bedenken problemen, of draaien het om en pakken een oplossing en verzinnen daar een probleem daarbij. Zo leren ze de methodiek en niet alleen de oplossing voor een probleem.
“Het doel is niet om Duits te leren, maar met het Duits een onderwerp te begrijpen.”
Bij mijn lessen Duits zit TRIZ in een van de vier schoolperiodes. Ze moeten natuurlijk bij mij wel de taal leren, ook als het om TRIZ gaat. Dat kan met een lesboek, maar liever gebruik ik andere materialen. Lezen, spreken, schrijven, luisteren, grammatica en woordjes leren, dat kan met een tekst uit het boek, die gaat dan bijvoorbeeld over het dagelijkse leven van een of andere artiest. Ik vervang dat dan door een tekst die over TRIZ gaat. Het doel is niet om Duits te leren, maar met het Duits een onderwerp te begrijpen. Dat vraagt veel van jou als docent en dat is niet altijd makkelijk, maar je moet ook kunnen beseffen dat mijn taal niet het belangrijkste is, maar de stof die ik doorgeef. Ook voor de leerlingen is het lastig om te begrijpen. Ze zijn in het begin echt verbijsterd: “Moeten we dat in het Duits doen? Dat kan toch niet?” TRIZ zou bij techniek moeten horen, vinden ze, en niet bij Duits. Dat is soms lastig, maar ook leuk: een ontdekkingsreis.
“Dat maakt het ook als niet-beta leuk om een Brainportschool te zijn”.
Alles komt dan voorbij in de lessen, van abstract tot heel concreet en dichtbij. Je bent eigenaar van een tandenborstelfabriek en wilt je markt vergroten, hoe pak je dat aan? Of je gaat naar de wc en hebt je mobieltje bij je, hoe zorg je ervoor dat dat ding niet in de pot valt? Binnen Brainport hebben we bijeenkomsten gehad over TRIZ, ik heb daar presentaties gegeven over mijn ervaringen met TRIZ. Andere scholen zijn er ook mee aan de slag gegaan. Met docenten van Heerbeeck, Strabrecht en Jan van Brabant, en ondersteund door mensen van Philips hebben we ook een TRIZ-groepje vanuit Brainport geformeerd. Daar zijn ook mijn lessen uit voortgekomen. In co-creatie werken we verder aan de mogelijkheden. Dat maakt het ook als niet-beta leuk om een Brainportschool te zijn. TRIZ hoort duidelijk bij 21st century skills, en is ook interessant voor een alfa dus. Brainport is er echt niet alleen voor betavakken, maar je moet wel even anders denken.”
Download