Badges als portfolio voor het leven

Niet alle leerdoelen zijn te vangen in een rapportcijfer. Zeker als het om vaardigheden gaat, dan zijn die niet altijd goed zichtbaar op een rapport of een diploma. Het Jan van Brabant College heeft dat opgelost met ‘badges’ die iets zeggen over het niveau van de vaardigheden. Docent Hans Vasse wil het systeem nu zo snel mogelijk uitbreiden naar andere vakken, andere scholen, maar ook naar het bedrijfsleven.

Een systeem van badges die leerlingen krijgen voor specifieke taken, levert ze uiteindelijk een digitaal portfolio op van vaardigheden, ontwikkelingen en competenties. Daarmee kunnen ze hun ambitieniveau laten zien en inzicht krijgen in de toekomstige wereld en de nieuwe manier van werken. Het maakt ze ook bewust van het feit dat alleen een diploma tegenwoordig niet meer genoeg is voor een succesvolle loopbaan. Het badgesysteem helpt daarbij. Het Jan van Brabant College in Helmond ontwikkelde het systeem in het tweetalig onderwijs voor excursies naar het buitenland; inmiddels is het doorgetrokken naar het Young Brainport Class of Excellence programma.

Internationalisering zou meer moeten zijn dan een picknick in het buitenland. In feite verplaats je een of meer onderdelen van je curriculum naar een andere locatie in een ander land. En iedere keer vragen we ons weer af: wat hebben ze geleerd? Waarom juist dat? En met welk doel? Natuurlijk, voor een latere studie of carrière. Maar niet alles daarvan is te vangen in een rapportcijfer. Dat wisten we natuurlijk al langer, maar het moest scherper. Ook om de leerlingen bewuster te maken van wat ze aan het doen zijn en waarom. Ze zien zo beter welke vaardigheden ze zich eigen maken. Dat hele leerproces hebben we nu vastgelegd in digitale badges.

“We laten ze reflecteren op wat ze gedaan hebben en welke vaardigheden ze daarvoor hebben ingezet.”

Zo gaat het ook bij die excursie naar het buitenland: in de voorbereidingen daarop doen de leerlingen al kennis op over het land. We bereiden ze ook voor op culturele zaken. Hoe gaat een begroeting in dat land, raken mensen elkaar aan, allerlei interculturele zaken. Dat gaat door als we ter plekke zijn, maar ook na terugkeer: wat heb je geleerd, hoe kun je dat gebruiken? We laten ze reflecteren op wat ze gedaan hebben en welke vaardigheden ze daarvoor hebben ingezet. Voor dat alles verzamelen ze bewijs, bijvoorbeeld in de vorm van een interview met de gastouders. Als dat bewijs goed genoeg is, uploaden ze het naar onze site en krijgen ze als beloning een digitale badge. Die badge krijgen ze als het ware mee voor de rest van hun leven. Te gebruiken als onderdeel van hun cv, als portfolio voor het echte leven.

Ook een vervolgopleiding kan daarmee uit de voeten. Zo heeft ook Summa College dit systeem inmiddels omarmd. Ook daar doen ze veel aan internationalisering, zodat de badges ook op elkaar kunnen aansluiten. Je kunt je zelfs voorstellen dat dat zou kunnen leiden tot een vrijstelling voor een bepaald onderdeel van de opleiding. Datzelfde mechanisme kan ook werken tussen basisscholen en het voortgezet onderwijs. Er zijn nog geen basisscholen die dat daadwerkelijk zijn gaan doen, maar er is wel interesse, van het Slingertouw in Meerhoven bijvoorbeeld.

Als begeleider kijk ik hoe het is gedaan. Ik controleer, ik check of het allemaal klopt en inderdaad een badge waard is, ik spoor ze aan om er zoveel mogelijk uit te halen. Uiteindelijk click ik in het systeem op ‘support’, de school geeft die badge uit dus, heel officieel.

“Je ziet dat er steeds breder erkenning voor ontstaat, ook internationaal.”

Het loopt twee jaar nu, vorig jaar hebben we met onze tweetalige opleiding de eerste badges uitgegeven. Voor diverse onderdelen, denk bijvoorbeeld aan excursies, maatschappelijke stages, een internationale stage, een goed volbrachte loopbaanoriëntatie. Je ziet dat er steeds breder erkenning voor ontstaat, ook internationaal. Dit heeft langer durende waarde dan iets als een plusdocument bij een diploma, want dat is eigenlijk niet meer dan wat opmerkingen op de achterkant van een diploma: Pietje heeft een excursie gedaan, hij zat in de leerlingenraad en heeft zangtalent. Niemand kan daaruit afleiden hoe dat dan is gegaan: zat hij zwijgend in die leerlingenraad of was hij heel actief? De maatschappelijke relevantie blijkt pas als je daar inhoud aan toevoegt, zoals met onze badges. De erkenning groeit en we doen ons best om andere scholen mee te krijgen. En uiteindelijk liefst ook bij bedrijven, zodat het steeds waardevoller wordt.

Brainportscholen steken veel energie in extracurriculaire activiteiten. Dan is het handig om ons met die badges ook te onderscheiden van andere scholen. Het is een manier van valoriseren: een internationaliseringsbadge van een Brainportschool zou dan deuren kunnen openen. Want het mooie is dat het systeem internationaal gedragen wordt, zowel inhoudelijk als technisch. We hebben het namelijk allemaal niet zelf verzonnen, het is afkomstig uit Engeland, waar Mozilla het framework heeft gebouwd en ook de servers levert. Er is dus geen gedoe met techniek en het geeft continuïteit.

“Steeds meer secties denken er nu over na. En echt, het kan overal bij werken, zelfs bij de sportlessen.”

Het systeem is onlangs gepresenteerd in het rectorenoverleg en in de commissie internationalisering van de Brainport Scholen. Daar is besloten dat iedereen er nu mee aan de slag gaat. Volgende stap is dus alle docenten laten leren hoe ze dit moeten aanpakken. Een kleine cursus, meer hoeft dat niet te zijn. Binnen onze eigen school weet iedereen nu wat het is en vier docenten kunnen zelf badges aanmaken. Steeds meer secties denken er nu over na. En echt, het kan overal bij werken, zelfs bij de sportlessen. Als je als leerling maar kunt laten zien dat je bepaalde vaardigheden hebt gebruikt om je doel te bereiken en daarover hebt gereflecteerd. Het gaat zelfs verder dan het onderwijs zelf: onze decaan heeft het studiekeuzetraject ook vervangen door badges. Hij vraagt dus niet meer welk beroep iemand zou willen hebben, maar wat de interesses en talenten van de leerlingen zijn en hoe ze dat zo zeker weten. Er zit altijd een element van reflectie in.

Samen met Mozilla kijken we nu ook al weer verder. Hoe zou het zijn als je die digitale badges zou kunnen koppelen aan andere endorsements of credentials, bijvoorbeeld door een integratie met LinkedIn. Met name in het vocational onderwijs zou dat heel mooi zijn. Validatie wordt er internationaal ook makkelijker door; een vergelijkende instantie kan daar vervolgens iets mee. En het gaat dan gewoon door in het ‘echte leven’. Hoe zou ik bijvoorbeeld als docent kunnen laten zien dat ik al 12 jaar mijn werk goed doe? Voor heel veel beroepsgroepen kan het onderscheidend vermogen met die badges beter worden. En als werkgever zou je dan bijvoorbeeld kunnen zeggen dat elke medewerker drie badges per jaar moet halen. Misschien is dat wel handiger en duidelijker dan je mensen elk jaar een persoonlijk ontwikkelingsplan te laten invullen, waarna ze een of andere cursus gaan doen.”